استان‌های گلستان، مازندان و گیلان در شمال ایران و کرانه دریای خزر قرار گرفته‌اند. استان‌های خراسان شمالی در شمال شرقی و اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و زنجان نیز در شمال غربی کشور ما قرار دارند. این مناطق از پرترددترین استان‌های ایران هستند که در طول سال مورد توجه مسافران و گردشگران داخلی و خارجی قرار می‌گیرند.
استان‌های شمالی ایران در جوار دریای خزر، سوغات نزدیک به هم دارند که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم. استان گلستان انواع محصولات خوراکی و صنایع دستی مناسب برای خرید سوغات را دارد که از میان آن‌ها می‌توان به انواع زیور آلات، فرش و قالیچه ترکمنی، روسری‌های ترکمنی، ابریشم بافی، نمد ترکمنی و پارچه‌های دستباف اشاره کرد. از میان خوراکی‌های محبوب این منطقه نیز می‌توان عسل طبیعی، رب انار، نان خرمایی، حلوای آوماج، انواع میوه‌ها، سبزیجات تازه و ماهی را نام برد.
استان گیلان و به‌خصوص شهر رشت نیز از بهترین مقاصد علاقه‌مندان به سفر به شمال کشور هستند. شهر رشت را در جهان به‌عنوان یکی از خوشمزه‌ترین شهرهای ایران می‌شناسند و از آن با عنوان پایتخت غذای ایران یاد می‌شود. همچنین نام این شهر را به‌عنوان شهر خلاق غذا در فهرست جهانی یونسکو ثبت کرده‌اند. برجسته‌ترین سوغات استان گیلان انواع صنایع دست ساز حصیری، کلوچه، چای، بادام زمینی، رشته خشکار، ماهی قزل آلا، ماهی سفید، زیتون، نان فطیر حلوایی و انواع مرکبات و میوه‌های تازه هستند.
استان مازندران نیز مانند دیگر استان‌های هم جوار دریای خزر در طول سال مسافران زیادی را میزبانی می‌کند. ماهی سفید، کلوچه، رشته به رشته، لواشک، انواع مربا و ترشی، کماج، مرکبات تازه، برنج، محصولات حصیری، جاجیم، جوراب پشمی و پارچه های سنتی مناطق مختلف این استان، از مهمترین سوغات استان مازندران هستند.
در استان خراسان شمالی نیز انواع صنایع دستی و پارچه‌های سنتی تولید می‌شوند. بخش غربی این استان در دشت بزرگ ترکمن صحرا قرار دارد و به همین دلیل ساخت محصولات دستی ترکمنی در این استان نیز رواج دارد. انواع آبنبات، شکر پنیر، قره قروت و صنایع دستباف مانند چاروق از معروف‌ترین سوغات این استان هستند.
در شمال غربی ایران چهار استان اردبیل، آذربایجان غربی، شرقی و زنجان از پر ترددترین مناطق ایران بین گردشگران به شمار می‌روند. آب و هوای عالی و طبیعت چشم‌نواز در مناطق مختلف این استان‌ها مسافران زیادی را در طول سال به شهرهای شمال غربی ایران جذب می‌کنند. این استان‌ها انواع غذاهای لذیذ محلی را دارند که می‌توانید در سفر به این خطه آن‌ها را امتحان کنید.
مرکز استان آذربایجان شرقی، شهر تبریز، محل زندگی هنرمندان برجسته صنایع دستی کشور ما است. بانوان و دختران این منطقه هنرمندان بافنده فرش و گلیم تبریز، یکی از معروف‌ترین بافته‌های دستی در تمام جهان هستند. تابلوفرش‌های تبریز نیز طرفداران زیادی دارند و از لوکس‌ترین سوغات‌های ایران به حساب می‌آیند. صنایع چرمی تبریز نیز از مهمترین محصولات صادراتی ایران به شمار می‌روند و گردشگران خارجی انواع تولیدات چرمی تبریز را به‌عنوان سوغات این شهر خریداری می‌کنند. دیگر صنایع دستی تبریز و استان آذربایجان شرقی شامل ظروف سفال و سرامیک، آثار منبت کاری، محصولات قلم زنی و ورنی بافی می‌شوند.
انواع شیرینی و خشکبار استان آذربایجان شرقی نیز شهرت زیادی دارند که از میان آن‌ها می‌توان قرابیه، نوقا، ریس، قند پنیری، باسلوق، گردو، کشمش و انواع برگه‌های خشک میوه را نام برد.
شهرهای مختلف استان آذربایجان غربی نیز سوغات برجسته و محبوبی دارند. انواع عرقیات سنتی، صنایع دستی چوبی، نقل، حلوای پسته، قالی و قالیچه از معروف‌ترین سوغات این استان هستند. نقل ارومیه را می‌توان معروف‌ترین سوغاتی این شهر دانست که انواع مختلف آن مانند نقل گردویی، نقل بیدمشک، نقل بادامی، نقل زعفرانی و نقل گل محمدی طرفداران زیادی دارند. عرق بیدمشک این شهر نیز بین مسافران و گردشگران بسیار محبوب است.
استان اردبیل دیگر استان شمال شرقی ایران است که گردشگران زیادی در طول سال برای بازدید از زیبایی‌های طبیعت و گشت و گذار به این استان سفر می‌کنند. در سفر به اردبیل صبحانه‌های بی‌نظیر این منطقه را از دست ندهید. انواع خوراکی‌های وعده صبحانه با کیفیت بالا از مهمترین سوغات این استان هستند. عسل، خامه، سرشیر، پنیر و کره محلی و همچنین سایر محصولات خوراکی مانند حلوای زنجبیلی، قچکورگی، حلوای سفید، حلوای سیاه، باقلوای پسته، فطیر سنتی و نان برنجی از مهمترین سوغات این استان به شمار می‌روند. آش دوغ اردبیل نیز طرفداران زیادی دارد.
از دیگر سوغات صنایع دستی در استان اردبیل می‌توان به ظروف مسی، نقاشی روی چرم، قالی، گلیم، جاجیم، محصولات قلم زنی، منبت کاری و سفال و همین طور، انواع ورنی بافی و لباس‌های سنتی اشاره کرد. تراش روی شیشه نیز ازسنتی‌ترین هنرها و صنایع دستی این استان است که توسط هنرمندان شیشه در شهرهای مختلف آن انجام می‌شود.
زنجان را در تمام جهان به واسطه چاقوهای معروف آن می‌شناسند. چاقوی زنجان از مهمترین سوغات این استان در میان گردشگران داخلی و خارجی است که انواع مختلفی دارد. در بازارهای سنتی استان زنجان می‌توانید انواع چاقو مانند جیبی، دسته ملیله، آشپزخانه و چاقوهای تزئینی را پیدا کنید. محصولات خوراکی این استان نیز میان مسافران طرفداران زیادی دارند که از میان آن‌ها می‌توان به نان اردک، انگشت پیچ و سقز اشاره کرد.
از دیگر صنایع دستی متداول در استان زنجان می‌توان میله کاری، چاروق دوزی، مسگری و قالی‌بافی را نام برد. در ملیله کاری انواع ظروف را با ملیله تزئین و به‌عنوان دکوری از آن استفاده می‌کنند. چاروق‌های زنجان نیز بیشتر تزئینی هستند و برای پوشیدن بانوان در مراسم و جشن‌های سنتی استفاده می‌شوند.
